Газар эзэмших гэдэг нь газрыг гэрээнд заасан зориулалт нөхцөл болзлын дагуу хуулиар зөвшөөрсөн хүрээнд өөрийн мэдэлд байлгахыг хэлнэ. Газар эзэмших эрх нь газар ашиглах эрхийг өөртөө давхар агуулж байдаг ойлголт юм. Энэ нь субьектын хувьд Монгол Улсын иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад хамаатай.

Асуулт: Газар эзэмших тухай өргөдлөө харьяа дүүргийн газрын албанд гаргасан боловч өргөдөл маань олдохгүй байна. Яах ёстой вэ?

Хариулт: Сайн байна уу? Газрын тухай тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.4 дэх хэсэгт Дүүргийн газрын алба таны өргөдлийг анх хүлээн авахдаа он, сар, өдөр, цаг, минутаар өргөдөл бүртгэх дэвтэрт тэмдэглэн, өргөдөл хүлээн авсан тодорхойлолт гаргаж өгөх үүрэгтэй. Та өргөдлөө өгсөн даруй энэ тодорхойлолтыг шаардан авах эрхтэй байдаг. Тодорхойлолтыг цаг хугацаанд нь авч хадгалах нь хожим энэ мэт маргаан гарахаас сэргийлэх ач холбогдолтой байдаг.

Асуулт: Зарим газрыг иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагууд дундаа эзэмшиж ашиглаж болох уу?

Хариулт: Сайн байна уу? Газрын тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.9 дэх хэсэгт “Газрыг дундаа хамтран эзэмшиж байгаа тохиолдолд нэг гэрээтэй байж болно” гэсэн зохицуулалт байгаа тул иргэн аж ахуйн нэгж байгууллагын хоорондын харилцан тохиролцоо, зөвшилцөл нь хуульд нийцэж байгаа эсэхийг тухайн шатны Газрын алба хянаж боломжтой гэж үзсэн тохиолдолд хамтран эзэмшиж болно. Жишээ нь дундын ашиглалттай авто зогсоолыг тэр орчмын үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөгч нар харилцан тохиролцоонд хүрсэн тохиолдолд тэдгээрийн дундын эзэмшилд олгох боломжтой.

Асуулт: Улаанбаатар хотын гэр хороололд хашааны газар эзэмшиж байгаа иргэдийн газрын хэмжээ нь ихэвчлэн 0.05 га байгаа. Иймд зєрvv 0.02 га газраа өєр газарт ємчилж болох уу?

Хариулт:  МУИГӨТХ-ийн 7.2-т Нийслэлд гэр бvлийн хэрэгцээний зориулалтаар ємчлvvлэх газрын хэмжээ нь 0.07 га хvртэл байна гээд мөн хуулийн 5.1.4-т гэр бvлийн хэрэгцээний зориулалтаар газрыг нэг удаа vнэгvй ємчлvvлнэ гэж заасан тул Танд зєвхєн одоо эзэмшиж байгаа 0.05 га газрыг нэг л удаа ємчлvvлнэ. Хэрэв Та хvсвэл эзэмшиж байгаа 0.05 га газраа хvлээлгэн єгч, улмаар ГЗБТ-д иргэдэд ємчлvvлэхээр тусгагдсан, бусдын эзэмших эрх vvсээгvй газраас 0.07 га-даа хvргэн газар ємчлєн авч болно.

Асуулт : Одоо эзэмшиж байгаа газар нь 0.07 га-гаас их бол дахин хуваарилалтад оруулна гэж vнэн vv?

Хариулт: Газар эзэмших, ашиглах эрх vvссэн бєгєєд аливаа зєрчилгvй, тогтвортой суурьшсан өрхийн гэр хороололд байгаа хашааны газрын хэмжээ нь хуульд заасан 0.07 га-гаас 25 хувиас хэтрээгvй бол одоо эзэмшигчид vнээр нь худалдаж ємчлvvлэх, харин 25 хувиас дээш хувиар хэтэрсэн тохиолдолд хуульд заасан хэмжээний газрыг нь vнэгvй ємчлvvлж, бусад хэсгийг дахин хуваарилалтад хамруулж ємчлvvлэх газрын нєєцєд авах бодлогыг МУИГӨТХ-ийн хэрэгжилтийн эхэн үед баримталж байсан.

Харин МУИГӨТХ-д 2008 оны 5 сарын 22-ны өдрийн хуулиар орсон нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу “иргэн бүрт” төрөөс нэг удаа газар үнэгүй өмчлүүлэх болсон тул эзэмших эрх нь хуулийн дагуу үүссэн тохиолдолд иргэдийн газрыг заавал дахин хуваарилалтад оруулах хэрэгцээ шаардлага үндсэндээ үгүй болсон гэж ойлгож болно.

Асуулт : Аж ахуйн нэгж, байгууллагад vйлдвэрлэл, vйлчилгээний зориулалтаар эзэмшvvлэх газрын дээд хэмжээг тогтоосон гэсэн. Энэ нь ямар хэмжээтэй байдаг юм бэ?

Хариулт: Засгийн газрын 2003 оны 28 дугаар тогтоолоор дээрх хэмжээг аж ахуйн нэгжийн үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаас хамаарч дараах байдлаар тогтоосон.

                Хүснэгт 2: Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар эзэмшүүлэх газрын дээд хэмжээ