ЭРХ ЗҮЙН ХӨТӨЧ

Байгалийн баялагийг зохистой ашиглах, байгаль хамгаалахтай холбогдох харилцаа Мод түлээ бэлтгэх

Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага хууль тогтоомж, гэрээнд заасан нөхцөл, болзлын дагуу зохих төлбөр, хугацаатайгаар үйлдвэрлэлийн, зохих эрхийн бичгийн дагуу ахуйн зориулалтаар хэрэглээний мод түлээг ашиглалтын бүсийн ойд бэлтгэж болно.

Хуулийн зохицуулалт

Ойн тухай хуулийн 17.1-р зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар Төрийн захиргааны төв байгууллагын баталсан дээд хязгаарт багтаан тухайн жилд ойгоос бэлтгэх хэрэглээний мод, түлээний хэмжээг сумдаар хуваарилан батлана.

Ойн тухай хуулийн 33.1-д заасны дагуу мод бэлтгэх гэрээ байгуулсан, эсхүл 34.1-д заасны дагуу эрхийн бичиг олгогдсоноор ойгоос мод бэлтгэх эрх үүснэ.
Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2016 оны А/133 тоот тушаалын 1-р хавсралтаар баталсан “Ойгоос мод бэлтгэх журам”-ын 3.6-д заасны дагуу иргэн уламжлалт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх /мод болон түүний үндэс, ур, үйс, холтсыг ардын уламжлалт аргаар боловсруулж хөгжмийн зэмсэг, гэрийн мод, мал аж ахуйн тоног хэрэгсэл, хүүхдийн тоглоом наадгай, сав суулга, бэлэг дурсгал, гоёл чимэглэлийн зүйл хийх/ болон ахуйн хэрэглээний /арилжааны бус зорилгоор өөрийн гэр бүлийн хэрэгцээнд түлээ, байшин, малын хашаа саравч барих/ зорилгоор ойгоос бэлтгэх модыг Ойн анги эсвэл байгаль хамгаалагч тэмдэглэн өгч, хяналт тавина.
Мөн журмын 3.8-д заасны дагуу иргэн уламжлалт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зорилгоор ойгоос нас гүйцсэн ургаа нойтон мод бэлтгэхдээ сонгон түүвэрлэх аргаар бэлтгэх ба модны үндэс, ур, холтос, үзүүр ёзоор, үйсээр хийдэг уламжлалт бүтээгдэхүүний бэлдэцийг мод бэлдэхээр тусгаарласан талбай дахь огтлолтод орохоор тэмдэглэгдсэн модноос авна.
Ойн тухай хуулийн 35 дугаар зүйлийн 35.4-т зааснаар дараах тохиолдыг хууль бусаар мод бэлтгэсэн гэж үзнэ. Үүнд:

  • Гэрээ, зөвшөөрлийн баримт бичигт заасан тоо хэмжээ хэтрүүлсэн, төрөл, зориулалт, бэлтгэх арга, технологийг зөрчиж мод бэлтгэсэн;
  •  Зохих гэрээ, зөвшөөрөлгүйгээр мод бэлтгэсэн;
  •  Засварласан, хуурамч, хүчингүй гэрээ, эрхийн бичгээр ойгоос мод бэлтгэсэн зэрэг болно. 
  • Бэлтгэсэн модыг боловсруулах, худалдаалахыг Ойн тухай хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.1-т зааснаар модны чиглэлийн үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгч иргэн “Ойн тухай” хуулийн 35 дугаар зүйлийн 35.1-т заасан сум, дүүргийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн Хурлаас тогтоосон хэмжээнд, зөвшөөрөгдсөн дараах төрлийн огтлолоор мод бэлтгэж болно. Үүнд:
  • Ойн төлөв байдалд сөргөөр нөлөөлж байгаа мод, бутыг огтлох замаар ой ургах тааламжтай орчныг бий болгоход чиглэсэн арчилгааны;
  •  Түймэр, хөнөөлт шавж, өвчинд нэрвэгдэж хатсан, цаашид ургах чадваргүй болсон ойн модыг огтлох замаар ойг цэвэрлэх, ойг эрүүлжүүлэхэд чиглэгдсэн цэвэрлэгээний;
  • Нас гүйцсэн модыг огтлох замаар модон түүхий эдийг бэлтгэхэд чиглэсэн үйлдвэрлэлийн ашиглалтын

Мөн Ойн тухай хуулийн 37 дугаар зүйлийн 1-т зааснаар Ойн тухай хуулийн 35 дугаар зүйлийн 35.2-т “зохих зөвшөөрөл авсан иргэн ахуйн түүнчлэн ойн санг гэрээгээр эзэмшигч ойн нөхөрлөл, эзэмшлийнхээ талбайд зориулалтаар Ойн тухай  хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.15-д заасан ойн цэвэрлэгээ хийх замаар, ойн цэвэрлэгээ гэж ойн түймэр, хөнөөлт шавж, өвчинд нэрвэгдсэн, хүчтэй салхи, их цасанд өртөн амьдрах чадваргүй болж үхжиж унасан хуурай мод, гишүү, мөчир, мод бэлтгэлийн талбайн үлдэгдлийг цэвэрлэх замаар ойг хамгаалах, ойн төлөв байдлыг сайжруулахад чиглэсэн арга хэмжээ бөгөөд зохих зөвшөөрөл авсан ойн нөөц бүхий аймаг, сумын иргэд уламжлалт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зориулалтаар мод бэлтгэж болно. Өөр аймаг, сумын нутагт мод бэлтгэх бол зохих шатны Засаг дарга нар урьдчилан тохиролцож, тухайн жилд бэлтгэх модны дээд хязгаарт оруулах саналаа аймаг, нийслэлийн Засаг дарга төрийн захиргааны төв байгууллагад тавьж шийдвэрлүүлнэ. Ойн тухай хуулийн 36.2-р хэсэгт Энэ хуулийн 36.1-д заасны дагуу аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нар мод бэлтгэх талаар тохиролцоонд хүрч чадаагүй бол төрийн захиргааны төв байгууллага шийдвэрлэнэ.

Ойн тухай хуулийн 37.2-р зүйлд зааснаар Энэ хуулийн 37.1-д заасан иргэн, аж ахуйн нэгж, түрээслэгч нь эрхийн бичиг болон гарал үүслийн гэрчилгээгүй мод, түүнчлэн хууль бусаар бэлтгэсэн модыг боловсруулах, худалдаалахыг хориглоно.

Ойн тухай хуулийн 37.1-д заасан үйл ажиллагааг зохион байгуулж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгж нь өөрийн түрээслэгчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, эрхийн бичиг болон гарал үүслийн гэрчилгээгүй мод, түүнчлэн хууль бусаар бэлтгэсэн модыг боловсруулах, худалдаалахаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах үүрэгтэй.

Мод, модон материалын худалдаа, үйлчилгээний үйл ажиллагаа эрхэлдэг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага нь зөвшөөрөлгүй бэлтгэсэн болон гарал үүслийн гэрчилгээгүй мод, модон материалыг тээвэрлэсэн тээврийн хэрэгслийг худалдаа, үйлчилгээ явуулж байгаа газартаа оруулахыг хориглоно.

 


http://e-khutuch.mn/guide/print/11/288/law