Гэрлэгчдийн гаргасан гэрлэлт цуцлуулах тухай нэхэмжлэл түүний харъяалал, гэрлэлтийг цуцлахгүй орхих, түдгэлзүүлэх үндэслэл, журам, хүүхдийн тэтгэвэр, гэрлэгсэдийн эд хөрөнгийн буюу тэжээн тэтгэх гэрээ зэрэгтэй холбогдуулан үүсэх шүүхээс Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу явагдах ажиллагааг Гэр бүлийн холбогдолтой хэрэг маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа гэнэ.

Шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ гэрлэлт цуцлах болсон шалтгааныг тогтоох ба гэрлэгчдийг эвлэрүүлэх бүх талын арга хэмжээг авах бөгөөд /ИХШХШтХуулийн 132.1/ үүний дагуу та гэр бүлээ цуцлуулахаар нэхэмжлэл гаргахдаа эхлээд заавал эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаанд хамрагдах ба энэ шүүхээс гадуур урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааны нэг гэж үзнэ. /Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.3./ Хэрэв та уг журмыг зөрчиж шууд шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан бол шүүх таны нэхэмжлэлийг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 65 дугаар зүйлийн 65.1.3-т заасны дагуу шүүхээс гадуур урьдчилах шийдвэрлүүлэх журмыг зөрчсөн гэсэн үндэслэлээр хүлээн авахаас татгалзана. /Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.5./

Харин Гэр бүлийн тухай хуульд заасны дагуу гэрлэгчид эвлэрэх боломжгүй буюу гэрлэгчдийн хэн нэгний байнгын хүчирхийлэл дарамтаас болж гэр бүлийн гишүүдийн амь нас, эрүүл мэнд болон хүүхдийн хүмүүжилд ноцтой аюул, хор уршиг учирч болзошгүй, эсхүл учирсан нь тогтоогдсон бол шүүгч дээрх арга хэмжээг авалгүйгээр гэрлэлтийг цуцалж болдог. /ИХШХШтХуулийн 132 дугаар зүйлийн 132.4/

Мөн  Шүүхээс ийнхүү урьдчилан шийдвэрлэх журмын дагуу явуулсан эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа амжилтгүй болсон байх нь шүүхэд иргэний хэрэг үүсгэснээс хойш гэр бүлийн маргааны талаар эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаанаас татгалзах үндэслэл болохгүй. /ИХШХШт Хуулийн 132 дугаар зүйлийн 132.2/

Гэр бүлийн холбогдолтой хэрэг хянан шийдвэрлэхдээ дараах арга хэмжээнүүдийг шүүгч урьдчилан авахаар шаардлагатай гэж үзвэл захирамж гаргаж болно: /ИХШХШтХуулийн 129 дүгээр зүйл/

• насанд хүрээгүй хүүхэд болон хөдөлмөрийн чадваргүй эцэг, эхийг тэжээн тэтгүүлэх;
• насанд хүрээгүй хүүхдийг эцэг, эхийн хэн нэг дээр байлгах;
• гэрлэгчдийг тусдаа амьдрахыг даалгах;
• гэрлэгч хэн нэгийг тэжээн тэтгүүлэх;
• орон сууц болон хамтран өмчлөх дундын өмч, үл хөдлөх эд хөрөнгийг өмчлөх эрхийг бусдад шилжүүлэх, худалдах, бэлэглэх, захиран зарцуулахыг хориглох;
• шүүхийн зардлын зохих хувийг урьдчилгаа болгон төлүүлэх;
• зохигчид эвлэрүүлэн зуучлалын журмаар эвлэрэх хугацаа заах